લેટિન નામ: Terminalia arjuna (Roxb.) Wight & Arn. (કોમ્બ્રેટેસી)
સંસ્કૃત/ભારતીય નામ: અર્જુન, કાકુભા, અર્જુન, કાહુ
સામાન્ય માહિતી: અર્જુન અર્કનો આયુર્વેદિક દવામાં વ્યાપકપણે ઉપયોગ થાય છે. ઝાડની છાલનો ઉપયોગ ઘણી સદીઓથી કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર બિમારીઓની સારવાર માટે કરવામાં આવે છે. તે અસ્થમા, હાયપરટેન્શન અને કિડની પત્થરોની સારવાર સહિત અન્ય ઉપચારાત્મક ફાયદા ધરાવે છે.
હેલ્થ સાયન્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ન્યૂઝલેટરમાં તેના અસંખ્ય રોગનિવારક કાર્ડિયાક ફાયદાઓની પુષ્ટિ કરી છે.
અર્જુન, એક પાનખર વૃક્ષ મૂળ ભારતમાં છે, જે 27 મીટરની ઊંચાઈ સુધી વધી શકે છે. આ વૃક્ષ મ્યાનમાર અને શ્રીલંકામાં પણ જોવા મળે છે.
રોગનિવારક ઘટકો:
Casuarinin, છાલમાંથી અલગ કરાયેલ હાઇડ્રોલાઇઝેબલ ટેનીન, વાયરલ લોડ અને પ્રવેશને અટકાવીને એન્ટિહર્પીસ વાયરસ પ્રવૃત્તિ દર્શાવે છે. ઇથેનોલિક અર્કમાં એવા ગુણધર્મો છે જે ઘાને મટાડવામાં મદદ કરે છે. અર્જુન ઔષધિમાં હળવા મૂત્રવર્ધક પદાર્થ, લોહીને પાતળું કરનાર, પ્રોસ્ટાગ્લાન્ડિન E(2) વધારનારા અને લોહીના લિપિડને ઘટાડનાર ગુણધર્મો પણ છે. તે સિગારેટ પીનારાઓમાં પણ રક્તવાહિનીઓને ફેલાવે છે.
મુખ્ય રોગનિવારક ફાયદા:
હાયપરટેન્શનની લક્ષણોની ફરિયાદો જેમ કે ચક્કર, અનિદ્રા, સુસ્તી, ઓસીપીટલ માથાનો દુખાવો અને નબળી એકાગ્રતા ક્ષમતા અર્જુન દ્વારા રાહત મેળવી શકાય છે.
અર્જુન કિડનીની અંદરની નાની પથરીને બહાર કાઢે છે. પત્થરો ટુકડાઓમાં તૂટી જાય છે અને જડીબુટ્ટીના સંચાલિત ડોઝ દ્વારા સંપૂર્ણપણે દૂર કરવામાં આવે છે.
ઔષધિ કોરોનરી ધમનીના પ્રવાહને વધારે છે અને કાર્ડિયાક પેશીઓને ઇસ્કેમિક નુકસાન સામે રક્ષણ આપે છે.
તે અસ્થમાના લક્ષણોને દૂર કરે છે અને દર્દીઓને વધુ સરળતાથી શ્વાસ લેવામાં મદદ કરે છે.