શતાવરી

લેટિન નામ: શતાવરીનો છોડ રેસમોસસ વિલ્ડ (લિલિયાસી)
સંસ્કૃત/ભારતીય નામ: શતાવરી, સતાવર, સાતમુલી

સામાન્ય માહિતી:

સંસ્કૃતમાં, શતાવરીનો અર્થ થાય છે ‘જેની પાસે સો પતિ છે’, તે પ્રજનન અને જીવનશક્તિને ટેકો આપવાની ક્ષમતા સૂચવે છે. તે હોર્મોનલ સ્ત્રાવને નિયંત્રિત કરે છે અને ગેલેક્ટેગોગ તરીકે કાર્ય કરે છે, જે સ્તનપાન કરાવતી સ્ત્રીઓમાં સ્તનપાનને પ્રોત્સાહન આપે છે.
શતાવરીનો છોડ સદીઓથી વિવિધ રીતે ઉપયોગમાં લેવાય છે. કંદને એક સમયે મીઠાઈમાં ભરીને ખાવામાં આવતી હતી. સ્તનપાન કરાવતી માતાઓ શતાવરીનો છોડ ખાતી હતી કારણ કે તે માતાના દૂધના ઉત્પાદનને ટેકો આપે છે. કેટલીક સંસ્કૃતિઓમાં, લોકો મધ સાથે મિશ્રિત મૂળનો તાજો રસ પીવે છે. અન્ય લોકોએ તેનો ઉપયોગ તબીબી તેલમાં તેના સુખદ અને ઠંડકના ગુણો માટે કર્યો હતો.

રોગનિવારક ઘટકો:

તેના મુખ્ય ઘટકોમાં સેપોનિન, આલ્કલોઇડ્સ, પ્રોટીન અને ટેનીનનો સમાવેશ થાય છે. છોડમાં શટાવરિન I-IV નામના ટ્રાઇટરપીન સેપોનિન હોય છે, જે શરીરના પોતાના એસ્ટ્રોજનના કુદરતી ઉત્પાદનને ટેકો આપે છે.
સૂકા મૂળમાં સેકરીન, મ્યુસીલેજ અને ખનિજોનો મોટો જથ્થો હોય છે, જે ગેસ્ટ્રાઇટિસ, હાઇપરએસીડીટી અને પેટના અલ્સરને મટાડે છે.

મુખ્ય રોગનિવારક ફાયદા:

ઔષધિ પાચનમાં મદદ કરે છે અને અલ્સર અને અન્ય બળતરા પેટની બિમારીઓને દૂર કરે છે.
શતાવરીનો છોડ એ સ્ત્રીઓમાં હોર્મોનલ સંતુલન પુનઃસ્થાપિત કરી શકે છે જેઓ માસિક સ્રાવ અને મેનોપોઝને કારણે હોર્મોનલ સ્તરમાં વધઘટ કરે છે. તે પ્રજનનક્ષમતા વધારે છે અને માસિક ચક્રને નિયંત્રિત કરે છે.
તે કુદરતી મૂત્રવર્ધક પદાર્થ છે જે પાણીની જાળવણી ઘટાડે છે.