એચએમપીવી (HMPV) શું છે?
એચએમપીવી (Human Metapneumovirus) એ એક પ્રકારનો વાયરસ છે, જે સામાન્ય શ્વસનતંત્રને અસર કરે છે. આ વાયરસ સૌથી વધુ બાળકો, વયસ્કો, અને ઉંમરદાજ લોકોને અસર કરે છે.
એચએમપીવીના લક્ષણો
એચએમપીવીના સામાન્ય લક્ષણોમાં નીચેના સામેલ છે:
•ખાંસી
•શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
•નાક બળવું અને બંધ થવું
•ગળાનો દુખાવો
ગંભીર કેસોમાં, ન્યુમોનિયા અને બ્રોન્કિયોલાઇટિસ જેવી બીમારીઓ પણ જોવા મળે છે.
કઈ રીતે ફેલાય છે એચએમપીવી?
એચએમપીવી પ્રાથમિક રીતે સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે, જેમ કે:
1.હવામાં ફેલાતા ડ્રોપલેટ્સ (ખાંસી કે છીંકમાંથી).
2.સંક્રમિત સપાટી (જેમ કે દરવાજાનું હેન્ડલ કે રમકડાં)ને સ્પર્શ કરવાથી.
3.સંક્રમિત વ્યક્તિ સાથે શારિરિક સંપર્ક.
હુમન મેટાપ્ન્યુમો વાયરસની સારવાર અને નિવારણ
એચએમપીવી માટે કોઈ ખાસ મેડિસિન અથવા વેક્સિન ઉપલબ્ધ નથી, પરંતુ કેટલીક પગલાં સારવાર અને નિવારણ માટે મદદરૂપ છે:
•પૂરતો આરામ લેવું.
•પ્રવાહીનું વધુ પ્રમાણમાં સેવન કરવું.
•દર્દીના શ્વાસ લેવામાં તકલીફ હોય, તો ડોક્ટરની સલાહ લેવી.
•શારીરિક સંપર્ક ટાળવો અને યોગ્ય સાફસફાઈ રાખવી.
વિશેષ ધ્યાન કોને રાખવું જોઈએ?
•નવજાત શિશુઓ
•વૃદ્ધો
•પૃથક્કરણ કરેલી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતી વ્યક્તિઓ
COVID-19 અને HMPV (Human Metapneumovirus) વચ્ચેનો તફાવત:
COVID-19 અને HMPV બંને શ્વસન તંત્રને અસર કરે છે, પરંતુ બંનેમાં મુખ્ય તફાવત તેમના વાયરસના પ્રકાર, અસરકારકતા અને લક્ષણોમાં છે. નીચે આ બંને વચ્ચે તફાવત વિગતવાર સમજાવ્યું છે:
1. વાયરસનો પ્રકાર
•COVID-19:
•આ કોરોના વાયરસ પરિવારના SARS-CoV-2 નામના નવા વાયરસના કારણે થાય છે.
•પ્રથમવાર 2019માં ચીનના વુહાન શહેરમાં ઓળખાયો.
•HMPV:
•આ પેરામિક્સોવિરિડે (Paramyxoviridae) પરિવારના મેટાપ્ન્યુમોવાયરસના કારણે થાય છે.
•2001માં માનવ શ્વસનતંત્રના વાયરસ તરીકે ઓળખાયું.
2. ફેલાવાનીરીત
•COVID-19:
•ખાંસી, છીંક, અથવા કોવિડ સંક્રમિત વ્યક્તિ સાથે નજીકના સંપર્કથી ફેલાય છે.
•વાયરસ હવામાં છૂટેલા ડ્રોપલેટ્સ અને Aerosols મારફતે લાંબા સમય સુધી રહે છે.
•સ્પર્શ દ્વારા ફેલાવા માટે વધુ પડતા સંક્રમણકારક છે.
•HMPV:
•તે મુખ્યત્વે ખાંસી, છીંક, અને સંપર્કિત સપાટી (જેમ કે દરવાજા અથવા રમકડાં)થી ફેલાય છે.
•હવામાં ડ્રોપલેટ્સ દ્વારા ફેલાવાની તીવ્રતા ઓછી છે.
3. લક્ષણો
•COVID-19:
•તાવ, સૂકી ખાંસી, ગળાનો દુખાવો.
•શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ગંધ અને સ્વાદની ક્ષમતા ગુમાવવી.
•થાક, માથાનું દુખાવું, પેટખરાબી અથવા ડાયેરિયા જેવા લક્ષણો પણ હોઈ શકે છે.
•ગંભીર કેસોમાં ન્યુમોનિયા, ઓક્સિજન કમી અને મરણની સંભાવના.
•HMPV:
•સામાન્ય શરદીના લક્ષણો જેમ કે નાકમાં સુજન અને ગળાનો દુખાવો.
•નાના બાળકોમાં બ્રોન્કિયોલાઇટિસ અને ન્યુમોનિયા થવાની સંભાવના.
•COVID-19 જેટલી ગંભીર તીવ્રતા નહીં.
4. ગંભીરતા
•COVID-19:
•તે ખૂબ ઝડપથી ફેલાય છે અને ગંભીર બિમારીઓનું કારણ બની શકે છે.
•ખાસ કરીને ઉંમરદાજ, શ્વાસતંત્રના રોગોથી પીડિત વ્યક્તિઓ અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી ધરાવતા લોકોને વધુ જોખમ છે.
•HMPV:
•સામાન્ય શરદી જેવુ છે, પરંતુ નબળા રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા અથવા બાળક અને વૃદ્ધ લોકોને ગંભીર અસર પહોંચાડી શકે છે.
5. સારવાર અને વેક્સિન
•COVID-19:
•COVID-19 માટે વિવિધ વેક્સિન ઉપલબ્ધ છે, જેમ કે Pfizer, Moderna, Covishield વગેરે.
•એન્ટી-વાયરલ દવાઓ અને ઓક્સિજન થેરપી તબીબી સારવારના ભાગરૂપે ઉપયોગમાં આવે છે.
•HMPV:
•HMPV માટે હજી કોઈ વેક્સિન ઉપલબ્ધ નથી.
•સામાન્ય શરદીની સારવાર જેવી સાદી સારવાર કરવામાં આવે છે. આરામ, પ્રવાહીનું સેવન અને તાવ-દવા ઉપયોગી છે.
6. વૈશ્વિક પ્રભાવ
•COVID-19:
•વૈશ્વિક મહામારી બની હતી અને કરોડો લોકો ઉપર અસર કરી.
•તેની અસર આરોગ્ય વ્યવસ્થા, અર્થતંત્ર અને સમાજ પર ખૂબ ગાઢ રહી છે.
•HMPV:
•તે મોટાભાગે શરદી જેવા સામાન્ય શ્વસન તંત્રના રોગોનું કારણ બને છે.
•HMPV કોઈ મહામારીના રૂપમાં ફેલાયેલ નથી.”
વાયરસ સંક્રમણની પૂર્વસાવચેતી:
વાયરસના સંક્રમણથી બચવા માટે કેટલીક જરૂરી પૂર્વસાવચેતીઓ અપનાવવી જરૂરી છે:
1 mask પહેરો: સંક્રમણ ફેલાતી બુંદીઓથી બચવા માટે માસ્ક ફરજીયાત પહેરવો.
2.હાથ ધોવો: સાબુ અને પાણીથી હાથ ધોવાની આદત રાખો.
3.હેન્ડ સેનિટાઇઝરનો ઉપયોગ: જો પાણી ઉપલબ્ધ ન હોય તો હેન્ડ સેનિટાઇઝરનો ઉપયોગ કરો.
4.સામાજિક અંતર જાળવો: ભીડમાં જતા ટાળો અને અંતર જાળવો.
5.મુખ આચ્છવું: ખાંસી કે છીંક સમય દરમિયાન મોં અને નાક રુમાલ વડે ઢાંકો.
આરોગ્યપ્રદ જીવનશૈલી અપનાવો અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારતા આહાર લો. આ પગલાં થી વાયરસના ફેલાવાને રોકવામાં મદદરૂપ થવામાં આવશે.
નિષ્કર્ષ:
COVID-19 વાયરસ વધુ ગંભીર અને વૈશ્વિક સ્તરે મોટું જોખમ છે, જ્યારે HMPV સામાન્ય શરદી જેવો હળવો રોગ છે, જો કે નબળા રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો માટે HMPV પણ જોખમકારક બની શકે છે. એચએમપીવી એક સામાન્ય શ્વસન તંત્રનો વાયરસ છે, પરંતુ યોગ્ય કાળજી અને સાફસફાઈ રાખવાથી તેનો ફેલાવો અટકાવી શકાય છે. જો કોઈ ગંભીર લક્ષણો જોવા મળે, તો તરત જ તબીબી સલાહ લેવી જરૂરી છે.