કૌચા

ગાય-ખંજવાળ છોડ, Cowhage
લેટિન નામ: Mucuna pruriens Baker non DC., Mucuna prurita Hook. (ફેબેસી)
સંસ્કૃત/ભારતીય નામ: કપિકાછુ, આત્મગુપ્ત, કૌંચ, કેવંચ

સામાન્ય માહિતી:

સ્ત્રીઓમાં શુક્રાણુઓની સંખ્યા વધારવા અને ઓવ્યુલેશનને નિયમિત કરવા માટે આયુર્વેદિક દવામાં ગાયનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ઔષધિ ચેતા કોષોના કાર્યોને સામાન્ય બનાવવામાં પણ મદદરૂપ છે.
બાયોકેમિસ્ટ્રી વિભાગ, છત્રપતિ શાહુજી મહારાજ મેડિકલ યુનિવર્સિટી, લખનૌ, ભારતના સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે  કૌચા પુરૂષ પ્રજનન પ્રણાલીના સામાન્ય કાર્યને પણ સમર્થન આપે છે, અને ખાસ કરીને પુરૂષ પ્રજનનક્ષમતા (ફર્ટિલિટી અને સ્ટરિલિટી. ઓક્ટોબર 2008)ના સામાન્ય સ્તરને સમર્થન આપે છે. કિંગ જ્યોર્જ મેડિકલ યુનિવર્સિટી, લખનૌ, ભારતના વૈજ્ઞાનિકોએ આ તારણ સાથે સહમત થતા ઉમેર્યું હતું કે કૌચા તણાવ પ્રત્યે શરીરના સામાન્ય પ્રતિભાવને સમર્થન આપે છે

રોગનિવારક ઘટકો:

એલ-ડોપા અથવા લેવોડોપા બીજમાં તેમજ દાંડી, પાંદડા અને મૂળમાં હાજર હોય છે. લેવોડોપાનો ઉપયોગ પાર્કિન્સન રોગની સારવાર માટે ડોપામાઇનના સ્તરને વધારવા માટે પ્રિડ્રગ અથવા ડ્રગના અગ્રદૂત તરીકે થાય છે, કારણ કે તે રક્ત-મગજના અવરોધને પાર કરવામાં સક્ષમ છે જ્યારે ડોપામાઇન પોતે કરી શકતું નથી.

મુખ્ય રોગનિવારક ફાયદા:

ઔષધિ એક કામોત્તેજક છે, જે સામાન્ય રીતે મગજની ‘આનંદ પ્રણાલી’ સાથે સંકળાયેલા હોર્મોનના ઉત્પાદનમાં મદદ કરે છે.
પરંપરાગત ભારતીય આરોગ્યસંભાળમાં ગૌહેજને અસરકારક નર્વિન ટોનિક ગણવામાં આવે છે. તે મગજના કાર્યને ટેકો આપે છે અને નર્વસ સિસ્ટમની શ્રેષ્ઠ કામગીરીની ખાતરી કરે છે.
આ જડીબુટ્ટી ઓલિગોસ્પર્મિયા (ઓછી શુક્રાણુઓની સંખ્યા) સામે પ્રોફીલેક્ટીક છે અને તે શુક્રાણુઓની સંખ્યા વધારવા અને સ્ત્રીઓમાં ઓવ્યુલેશનને નિયમિત કરવામાં ઉપયોગી છે.