મસૂર

મસૂર
લેટિન નામ: લેન્સ કુલિનીસ મેડિક., એલ.એસ્ક્યુલેન્ટા. Moench, Ervum લેન્સ Linn.
સંસ્કૃત/ભારતીય નામ: મસુરા

સામાન્ય માહિતી:

ઘણા વર્ષોથી, મસૂર પરંપરાગત રીતે જવ અને ઘઉં સાથે ખાવામાં આવે છે. મસૂર એ સૌથી પહેલા ઉગાડવામાં આવતા ખોરાકમાંનો એક છે. અત્યંત પૌષ્ટિક, મસૂર કોલેસ્ટ્રોલ ઘટાડવામાં અસરકારક છે. તેની ઉચ્ચ પ્રોટીન સામગ્રી માટે આદરણીય, મસૂરનો સૂપ ગેસ્ટ્રિક સમસ્યાઓ અને કબજિયાતને શાંત કરે છે. આર્કાઈવ્સ ઑફ ઈન્ટરનલ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલ અભ્યાસ પુષ્ટિ કરે છે કે મસૂર જેવા ઉચ્ચ ફાઈબરવાળા ખોરાક ખાવાથી હૃદયરોગ અટકાવવામાં મદદ મળે છે.

રોગનિવારક ઘટકો:

મસૂરની તેમની ઉચ્ચ પ્રોટીન, ફાઇબર, ફોલેટ અને મેગ્નેશિયમ સામગ્રી માટે મૂલ્યવાન છે. તેનું મુખ્ય પ્રોટીન ગ્લોબ્યુલિન છે. ફોલેટ હોમોસિસ્ટીનના નીચા સ્તરને મદદ કરે છે, એક એમિનો એસિડ કે જે મેથિલેશન ચક્ર તરીકે ઓળખાતી મહત્વપૂર્ણ મેટાબોલિક પ્રક્રિયામાં મધ્યવર્તી ઉત્પાદન છે. ડિટોક્સિફિકેશન અને મગજના કાર્ય જેવી ઘણી શારીરિક પ્રક્રિયાઓમાં મેથિલેશન ચક્ર મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. મેગ્નેશિયમ આખા શરીરમાં લોહી, ઓક્સિજન અને પોષક તત્વોના પ્રવાહમાં સુધારો કરે છે.

મુખ્ય રોગનિવારક ફાયદા:

દાળમાં ઉચ્ચ ફાઈબરનું પ્રમાણ શરીરમાં કોલેસ્ટ્રોલ અને બ્લડ સુગરનું સ્તર જાળવી રાખે છે.
મસૂર ફોલેટ અને મેગ્નેશિયમની નોંધપાત્ર માત્રા પ્રદાન કરીને હૃદયના સ્વાસ્થ્યમાં પણ ફાળો આપે છે.
દાળમાં ફાઈબર દ્રાવ્ય અને અદ્રાવ્ય પ્રકારનું હોય છે. દ્રાવ્ય ફાઇબર પિત્તને ફસાવવા માટે પાચનતંત્રમાં જેલ જેવો પદાર્થ બનાવે છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે અદ્રાવ્ય ફાઇબર સ્ટૂલની રચનામાં વધારો કરવામાં અને કબજિયાત અને બાવલ સિંડ્રોમ જેવી પાચન વિકૃતિઓને રોકવામાં મદદ કરે છે.
મસૂરની દાળ શરીરમાં આયર્નની ભરપાઈ કરીને એનર્જી વધારવા માટે પણ જાણીતી છે.
મસૂરના દાણામાંથી બનાવેલ પોટીસ ચામડીના રોગોને દૂર કરવા માટે જાણીતું છે.