લીંબુ

લેટિન નામ: સાઇટ્રસ લિમોન બર્મ.એફ. (લિન.)
સંસ્કૃત/ભારતીય નામ: નિમ્બકા

સામાન્ય માહિતી:

લીંબુનો ઉપયોગ ઘણી બધી રાંધણ તૈયારીઓમાં સુગંધી દ્રવ્ય તરીકે થાય છે, તેને ઔષધીય લાભો આપવામાં આવે છે. વિટામીન સી, સાઇટ્રિક એસિડ અને કેલ્શિયમથી ભરપૂર આ ફળ કાર્મિનેટીવ અને પેટને લગતું છે.
લીંબુમાં અનન્ય ફ્લેવોનોઇડ સંયોજનો હોય છે જેમાં એન્ટિબાયોટિક, એન્ટીઑકિસડન્ટ અને એન્ટિકોલેરા ગુણધર્મો હોય છે.
એવું નોંધવામાં આવ્યું છે કે પશ્ચિમ આફ્રિકાના ઘણા ગામોમાં, કોલેરા રોગચાળા દરમિયાન, દિવસના મુખ્ય ભોજનમાં લીંબુના રસનો સમાવેશ કરવાથી કોલેરા સંક્રમિત થવાની શક્યતાઓ ઓછી થઈ હોવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું.

રોગનિવારક ઘટકો:

લીંબુનું મહત્વનું ઘટક અસ્થિર તેલ (6-10%) છે જે સ્વાદમાં ઉપયોગી છે. ફળમાં ફ્લેવોનોઈડ્સ અને લિમોનોઈડ્સ હોય છે. ફ્લેવોનોઈડ્સમાં ત્રણ મુખ્ય જૂથોનો સમાવેશ થાય છે – ફ્લેવેનોન્સ, ફ્લેવોન્સ અને 3-હાઈડ્રોક્સીફ્લેવિલિયમ (એન્થોસાયનિન્સ), જે ફળને તેના એન્ટિસ્કોર્બ્યુટિક, કાર્મિનેટિવ, પેટિક, એન્ટિહિસ્ટામિનિક અને એન્ટિબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મો આપે છે. લીંબુનો રસ વિટામિન સી, વિટામિન બી1 અને કેરોટિનનો સમૃદ્ધ સ્ત્રોત છે.

મુખ્ય રોગનિવારક ફાયદા:

વિટામિન સીની ઉચ્ચ સામગ્રીને લીધે, લીંબુ સ્કર્વીની સારવારમાં અસરકારક છે.
પાયોરિયા અને ડેન્ટલ કેરીઝ જેવા મોઢાના રોગોની સારવારમાં પણ લીંબુ મદદરૂપ છે.
લીંબુ પેટનું ફૂલવું અને ભૂખ સુધારવા માટે જાણીતું છે.
લીંબુને ઉત્તમ પાચક માનવામાં આવે છે અને તે અપચા, કબજિયાત અને પિત્તની સમસ્યામાં મદદ કરે છે.
લીંબુ એક કુદરતી ડિઓડરન્ટ છે, જે ત્વચાને પણ સાફ કરે છે.