તમારા બાળકને ઘન ખોરાકનો પરિચય કરાવવો એ એક રોમાંચક સીમાચિહ્નરૂપ છે. તે ફક્ત દૂધવાળા આહારથી વિવિધ સ્વાદ અને રચના તરફ સંક્રમણ દર્શાવે છે. પરંતુ તમારે ક્યારે શરૂઆત કરવી જોઈએ? તમારે પહેલા કયા ખોરાક આપવા જોઈએ? આ મહત્વપૂર્ણ તબક્કામાં તમને મદદ કરવા માટે અહીં એક સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા છે.
ઘન ખોરાક ક્યારે રજૂ કરવો
મોટાભાગના બાળકો છ મહિનાની આસપાસ ઘન ખોરાક માટે તૈયાર હોય છે. અમેરિકન એકેડેમી ઓફ પેડિયાટ્રિક્સ (AAP) અને વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) પ્રથમ છ મહિના માટે વિશિષ્ટ સ્તનપાન (અથવા ફોર્મ્યુલા ફીડિંગ) ની ભલામણ કરે છે, ત્યારબાદ સતત સ્તનપાન અથવા ફોર્મ્યુલા સાથે ઘન ખોરાકનો ક્રમિક પરિચય કરાવે છે.
તમારું બાળક ઘન ખોરાક માટે તૈયાર છે તેના સંકેતો
શરૂ કરતા પહેલા, આ વિકાસલક્ષી સીમાચિહ્નો જુઓ:
✔ માથા અને ગરદન પર સારું નિયંત્રણ – બાળક ટેકો સાથે બેસી શકશે.
✔ જીભ-થ્રસ્ટ રીફ્લેક્સ ગુમાવવું – બાળક હવે આપમેળે ખોરાકને તેમના મોંમાંથી બહાર કાઢતું નથી.
✔ ખોરાકમાં રસ – બાળક તમને ખાતા જુએ છે, ખોરાક માટે પહોંચે છે, અથવા ખોરાક આપવામાં આવે ત્યારે તેમનું મોં ખોલે છે.
બાળક માટે શ્રેષ્ઠ પ્રથમ ખોરાક
એક ઘટક, આયર્નથી ભરપૂર ખોરાકથી શરૂઆત કરો જે નરમ, પચવામાં સરળ અને એલર્જી પેદા કરવાની શક્યતા ઓછી હોય.
આયર્નથી ભરપૂર ખોરાક (વૃદ્ધિ અને વિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ)
આયર્નથી ભરપૂર એક અનાજના અનાજ (ચોખા, ઓટમીલ, અથવા જવ)
શુદ્ધ માંસ (ચિકન, ટર્કી, બીફ)
છૂંદેલા દાળ અથવા કઠોળ
નરમ સ્ક્રેમ્બલ્ડ ઈંડાની જરદી
ફળો અને શાકભાજી
છૂંદેલા કેળા
બાફેલા અને પ્યુરી કરેલા ગાજર, શક્કરીયા, અથવા સ્ક્વોશ
બાફેલા અને બ્લેન્ડેડ બ્રોકોલી અથવા વટાણા
ડેરી અને અન્ય ખોરાક
સાદા દહીં (સંપૂર્ણ ચરબીવાળા, મીઠા વગરના)
સોફ્ટ ચીઝ (8 મહિના પછી)
સારી રીતે રાંધેલા સોફ્ટ પાસ્તા અથવા ચોખા
ઘન ખોરાક કેવી રીતે રજૂ કરવો
✔ ધીમે ધીમે શરૂઆત કરો: દિવસમાં એકવાર 1-2 ચમચી પ્યુરી કરેલો ખોરાક આપો. ધીમે ધીમે માત્રા વધારો અને દર 3-5 દિવસે નવા ખોરાકનો પરિચય કરાવો.
✔ ચમચીનો ઉપયોગ કરો: બોટલમાંથી ખવડાવવાનું ટાળો. તમારા બાળકને ચમચી અને હાથથી ખોરાક શોધવા દો.
✔ એલર્જી પર નજર રાખો: સામાન્ય એલર્જન (જેમ કે ઈંડા, મગફળી, ડેરી અને માછલી) વહેલા પરંતુ એક સમયે એક જ ઘટકનો પરિચય કરાવો જેથી ખોરાક આપ્યા બાદ કોઇ એલર્જી થાય તો ખ્યાલ આવે.
✔ તેને મનોરંજક બનાવો: જ્યારે તમારું બાળક તૈયાર થાય (લગભગ 8-9 મહિના) ત્યારે ફિંગર ફૂડ (બાળક પોતે હાથથી પકડીને ખાય શકાય તેવા ખોરાક) આપી પ્રોત્સાહિત કરો.
ફિંગર ફૂડ
ફિંગર ફૂડ તરીકે બાફેલા શાકભાજી તથા ફળ આપી શકાય. તેને આપણી આંગળીના 2 વેઢા જેટલી મોટી સાઇઝમા આપવુ.
નીચે આપેલ ખોરાક ટાળવા
❌ મધ (બોટ્યુલિઝમનું જોખમ)
❌ ગાયનું દૂધ (1 વર્ષ પહેલાં, પરંતુ દહીં અને ચીઝ જેવા ડેરી ઉત્પાદનો ઠીક છે)
❌ ગૂંગળામણના જોખમો (બદામ, આખા દ્રાક્ષ, કાચા ગાજર, પોપકોર્ન)
❌ ખારા અને ખાંડવાળા ખોરાક
અંતિમ ટિપ્સ
ધીરજ રાખો – તમારા બાળકને નવો ખોરાક સ્વીકારવામાં ઘણી વાર લાગશે.
ગડબડની(ખોરાકને ફેક્વુ, રમવુ , કપડા પર પાડવુ ) અપેક્ષા રાખો! તમારા બાળકને વિવિધ રચના શોધવા દેવા એ શીખવાની પ્રક્રિયાનો એક ભાગ છે.
એક વર્ષની ઉંમર સુધી પોષણના મુખ્ય સ્ત્રોત તરીકે માતાનું દૂધ અથવા ફોર્મ્યુલા આપવાનું ચાલુ રાખો.
ઘન ખોરાક શરૂ કરવો એ નવા સ્વાદ, રચના અને અવ્યવસ્થિત સ્મિતથી ભરેલું સાહસ છે. તમારા બાળકના સંકેતો પર વિશ્વાસ કરો, તેને પૌષ્ટિક રાખો અને વિકાસના આ ખાસ તબક્કાનો આનંદ માણો!